Evliliğin İptali
Evliliğin iptali, evliliğin baştan itibaren geçersiz sayılması anlamına gelir. Bu durum, boşanmadan farklı olarak, evliliğin hiç kurulmamış gibi sonuçlar doğurur. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) evliliğin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır.
Evliliğin İptali Sebepleri (Butlan Nedenleri):
TMK’da evliliğin iptali sebepleri, mutlak butlan ve nisbi butlan olmak üzere ikiye ayrılır:
- Mutlak Butlan Nedenleri (TMK m. 145):
- Eşlerden birinin evli olması: Bir kişi, mevcut bir evliliği devam ederken başka bir evlilik yapamaz.
- Eşlerden birinin akıl hastalığı olması: Evlenme sırasında eşlerden birinin ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybetmiş olması.
- Eşler arasında kan hısımlığı bulunması: Aşağıdaki durumlarda evlilik mutlak butlanla geçersizdir:
- Üstsoy ile altsoy arasında (anne-oğul, dede-torun gibi)
- Kardeşler arasında
- Amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında
- Nisbi Butlan Nedenleri (TMK m. 148-151):
- Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk: Evlenme sırasında eşlerden birinin ayırt etme gücünden geçici olarak yoksun olması (örneğin, sarhoşluk).
- Yanılma, aldatma veya korkutma: Eşlerden birinin evlenmeye zorlanması veya evlenmeyi etkileyen önemli bir konuda yanıltılması.
- Evlenmenin eşlerden birinin iradesiyle gerçekleşmemesi: Örneğin, bir kişinin iradesi dışında zorla evlendirilmesi.
Evliliğin İptali Davası:
- Evliliğin iptali davası, bu nedenlerden birinin varlığı halinde açılabilir.
- Davayı açma hakkı, mutlak butlan nedenlerinde savcı tarafından re’sen, nisbi butlan nedenlerinde ise ilgili eş tarafından kullanılır.
- Dava, aile mahkemesinde görülür.
- Evliliğin iptali davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Evliliğin İptalinin Sonuçları:
- Evlilik, baştan itibaren geçersiz sayılır.
- Eşler arasındaki mal rejimi sona erer.
- Çocukların durumu, boşanmadaki gibi düzenlenir.
- İyi niyetli eş, evliliğin iptalinden dolayı maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
Yanılma Nedeniyle Evlilik İptali
Yanılma nedeniyle evlilik iptali, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) düzenlenen nisbi butlan nedenlerinden biridir. Bu durum, evlenirken eşlerden birinin evliliği etkileyecek önemli bir konuda yanlış bilgiye sahip olması veya yanıltılması anlamına gelir.
Yanılma Nedenleri:
Yanılma, evliliğin temelini etkileyen ve evlenmeye karar vermede önemli rol oynayan konularda olabilir. Örneğin:
- Eşlerden birinin sağlık durumu (ciddi bir hastalık, kısırlık vb.)
- Eşlerden birinin geçmişi (sabıka kaydı, önceki evlilikleri vb.)
- Eşlerden birinin kişiliği (alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi)
- Eşlerden birinin mesleği veya mali durumu
Yanılmanın Şartları:
Yanılma nedeniyle evliliğin iptal edilebilmesi için şu şartların sağlanması gerekir:
- Esaslı Yanılma: Yanılma, evliliğin temelini etkileyen ve evlenmeye karar vermede önemli rol oynayan bir konuda olmalıdır.
- Kusursuzluk: Yanılan tarafın, yanılmasında kusuru olmamalıdır. Yani, makul bir kişi de aynı durumda yanılabilecek olmalıdır.
- İspat: Yanılma iddiasında bulunan taraf, yanıldığını ve bu yanılmanın evliliği etkilediğini ispat etmelidir.
Evlilik İptali Süresi
Dava sürecinde, delillerin toplanması ve değerlendirilmesi gibi işlemler zaman alabilir. Mutlak butlan nedenlerinde dava açmak için zamanaşımı yoktur. Nisbi butlan nedenlerinde, iptal sebebinin öğrenilmesinden itibaren 6 ay ve her halükârda evlilik tarihinden itibaren 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
Tazminat davası nasıl açılır onun ile ilgi bilgi talep ederseniz yazımızı okuyabilirsiniz.
