Ceza hukuku, suç ve ceza kavramlarını inceleyen bir kamu hukuku dalıdır. Toplumu zararlı davranışlardan korumayı, suçluları cezalandırmayı ve adil bir düzeni sağlamayı amaçlar.
Ceza hukuku iki ana dala ayrılır:
- Genel Ceza Hukuku: Suçun unsurları, ceza sorumluluğunun şartları, cezalar ve ceza infazı gibi tüm suçlar için geçerli olan genel ilkeleri inceler.
- Özel Ceza Hukuku: Cinayet, hırsızlık, dolandırıcılık gibi belirli suç türlerini ve bu suçlara ilişkin cezaları düzenler.
Ceza Hukukunun Amaçları
Ceza hukukunun temel amaçları şunlardır:
- Toplumu zararlı davranışlardan korumak: Ceza kanunu, suçluları caydırmak ve toplumda suçu önlemek için cezalar öngörür.
- Suçluları cezalandırmak: Suç işleyenlere adil bir şekilde ceza verilmesini sağlayarak adaleti tesis etmeyi amaçlar.
- Suçluların ıslahını sağlamak: Cezaların, suçluların tekrar suç işlemesini önleyecek şekilde onları ıslah etmesine yardımcı olması hedeflenir.
- Mağdurun tazminatını sağlamak: Suçtan zarar gören kişilerin uğradıkları maddi ve manevi zararların tazmin edilmesine katkıda bulunur.
Ceza Hukukunda Temel Kavramlar
Ceza hukukunda kullanılan bazı temel kavramlar şunlardır:
- Suç: Hukuka aykırı ve cezalandırılacak nitelikteki bir davranış.
- Fail: Suçu işleyen kişi.
- Mağdur: Suçtan zarar gören kişi.
- Cezalandırma: Suç işleyen kişiye verilen yaptırım.
- Ceza: Hapis, para cezası, adli para cezası gibi yaptırımlar.
- Güvenlik tedbiri: Suç işleme ihtimali yüksek olan kişilere uygulanan tedbirler.
- Suçun unsurları: Suçu oluşturan maddi ve manevi öğeler.
- Ceza sorumluluğunun şartları: Bir kişinin cezai ehliyetinin olması ve kast veya ihmalkarlık ile suç işlemesi gibi şartlar.
Ceza Kanunu: Türkiye’de ceza hukukunun temelini oluşturan kanundur.
